Jak powstaje rząd

Rząd może sprawować swoją funkcję, jeżeli ma wystarczające poparcie w parlamencie. Istnieje kilka powodów, które mogą wymusić ustąpienie rządu i powołanie nowego.

Najczęstszym powodem ustąpienia rządu jest utrata przez partię rządzącą lub koalicję kilku partii części poparcia w parlamencie po wyborach. W takim przypadku premier może zdecydować się na dobrowolne ustąpienie lub może zostać do niego zmuszony w wyniku głosowania w sprawie powołania premiera, które odbywa się w parlamencie po wyborach. 

Konieczność utworzenia nowego rządu może zaistnieć również wtedy, gdy poprzedni rząd został zmuszony do ustąpienia z powodu wyrażenia przez parlament wotum nieufności wobec premiera lub gdy premier zdecydował się na rezygnację z innych powodów.

Dotychczasowy rząd nadal sprawuje swoją funkcję jako rząd przejściowy. Rząd przejściowy zajmuje się bieżącymi sprawami, ale zazwyczaj nie podejmuje nowych inicjatyw politycznych.

Przewodniczący parlamentu proponuje kandydata na stanowisko premiera

Po ustąpieniu rządu przewodniczący parlamentu ma za zadanie zaproponować nowego premiera. Przewodniczący przeprowadza wtedy rozmowy z przedstawicielami wszystkich partii parlamentarnych, aby dowiedzieć się, który z kandydatów na premiera ma największe poparcie wśród partii i mógłby w związku z tym zostać kolejnym premierem Szwecji oraz utworzyć rząd, do którego parlament miałby wystarczające zaufanie. Przewodniczący konsultuje się z wiceprzewodniczącymi, a następnie przedkłada swoją propozycję Riksdagowi.

Kiedy przewodniczący przedstawia swoją propozycję, podaje również, które partie wejdą w skład rządu. Celem jest znalezienie takiego kandydata na premiera, który ma największe szanse na utworzenie rządu z wystarczającym poparciem w parlamencie.

Parlament głosuje nad kandydatem na premiera

Zgłoszona przez przewodniczącego kandydatura na premiera jest poddawana pod głosowanie posłów na posiedzeniu plenarnym. Jeżeli ponad połowa posłów, czyli co najmniej 175, głosuje przeciwko kandydaturze, nie zostaje ona zatwierdzona. W przeciwnym razie zostaje ona przyjęta.

Przewodniczący parlamentu ma cztery próby

Jeżeli kandydat na premiera nie uzyska wystarczającego poparcia, przewodniczący musi ponownie przeprowadzić rozmowy z liderami partii, skonsultować się z wiceprzewodniczącymi, a następnie przedstawić nową propozycję. Przewodniczący parlamentu ma cztery próby. Jeżeli żaden kandydat na nowego premiera nie uzyska wystarczającego poparcia w parlamencie, w ciągu trzech miesięcy trzeba przeprowadzić wybory nadzwyczajne.

Premier mianuje pozostałych ministrów

To premier decyduje, którzy ministrowie wejdą w skład rządu. Jak najszybciej po nominacji premier musi powiadomić parlament o osobach mianowanych na stanowiska ministrów w rządzie.

Zmiana rządu zostaje następnie formalnie przeprowadzona na tak zwanej radzie gabinetowej w pałacu królewskim. Jest to posiedzenie rządu, któremu przewodniczy głowa państwa, czyli król lub panująca królowa.