Jakkes EU tšeerela butti

Europako-konsilos tšeerela alsibi neeve EU-laagenna ta dikkela praal (vaaknila), te lendako themme pherdavena doola. Europako Konislos hin tšerto jakkes, te saare themmenna aavena iek komissaaros koon hin hilo EUsko naaluno aro lesko/lako tilsvaaribosko puȟȟiba. Neevo Konsilos aavela naujime sakka pangȟto bereȟ.

Ministeriako-konsilos ȟluutila neeve EU-laagenna sakka var tšetanes Europako parlamentessa. Sveittiko them ta sakka vaure EU-themmengo fallibi lena dielos aro ministeriako-konsilosko samlibi jakkes, te joon biȟavena doori iek ministeros. Douva, savo ministeros hin alti biȟime aro samliba, hin phanglo douva saakaha savo saaka hin apo tafla. Ministeriako konsilos samlila aro 10 froojime tšetibi so hin phanglime politikaano saakako tiijano puȟȟibiessa.

Europako parlamentos ȟluutila (dömmila) neeve EU-laagenna tšetanes ministeriako-konsilossa ta Sveittiko themmesko konsilossa. Saare EU-themmengiire velkina Europako parlamentosko naalune aro reet/džeent folkesko velkiba sakka pangȟto bereȟ.

Eurooppako-konsilos tšeerela alti langȟto tiijako ringanofeere EUsko tšetano buttiake. EU-themmengo ȟeerune- ta fallibiako liedibongiire samlila aro Europako-konsilos. Sveittiko themmesko ȟeeruno ministeros lela dieliba aro dauva samliba.

Europako sankibiako horttibosko saakengo tingi dela lengo ȟluutiba (dömmös) aro EUsko tšenstitkaane ta lendako themmengo maȟkurne džingribi. Douva drabila nii EUsko laagengo tšuuviba.

Europako kontosko dömmikaanopeȟȟiba dikkela paalal douva, te EUsko louve hin horttas rikkime ta hin saakavitikes vastime.

Europako louvengo maȟkurno banka vollila doola themmengo louvino politiikkos save hin liias euro sar lengo louvo ta jelpila EUsko tšetano ekonomiako politiikkos.  

Parlamentet ta EU

Iek koni fuortuno EU parlamentosko buttienna hin te tšeeres neeve laagi. Sar EUsko lendako them Sveittiko them hin diias iek dielos pengo vollako tšeeribosta EUske, bi parlamentet hin panna vojiba te angouves aro EU:sko tšuuvime/ȟluutime laagi.

Falliba naaljila hilo Sveittiko them aro EUsko ministeriako-konsilos ta aro Eurooppa-konsilos. Bi fallibosko ministere staavena saarunes aro parlamentosko vollakotšetibi ta rakkavena lensa EU saakenna. Kaana Sveittiko ministere džana aro EUsko ministeriako-konsilos te ȟluutaves lensa neeve EU laagenna, fallibako ministere hin anglunes mostiba te sankuves lengo dikkiba dotta laagako alsibosta jakkes te joon ȟunnena EU parlamentesko vollakotšetibosko dikkiba.

Parlamentes hin nii vauro maneera te angouves Europako-konsilosko laagavitika alsibi. Sveittiko parlamentarikaane divisi ta vaure EU lendako themmengo parlamentti hin vojime te tenkaves douva, hyövylasko froojime laagavitika alsibi ȟluutaves (dömmaves) aro themmuno ȟleetiba, EU lendako themmenna kokare, elle aro EU ȟleetiba. Dauva hin khaarime vaurorinkakofrestiba. Tenkiba aro dauva saaka hin, te EU hyövyla ȟluutaves (dömmaves) saakenna, bi douva var, ke EU-lendako themme na vojuvena tšeeren kokare aja tšihkas douva saakako dömmös.

Aro EU-alsibosta kajo sveittiko laaga

EU-konsilos tšeerela alsibos neevo EU-laagata. EU-konsilosko tilsvaariba hin te tšeeres alsibi neeve EU-laagenna. Konsilos tšeerela douva paale douva, te joon hin rakkide ta roodite saave neeve EU-laagi hin hyövime aro lendako themme.

Falliba ta parlamentos lela pengo stedos

EU-konsilos biȟavena lengo alsibi are saare lendako themme. Aro Sveittiko them doola džana falliboske ta parlamentoske. Falliba dela lengo dikkiba alsibienna parlamentarikaane divisenge ta fallibos lena parlamentosko dikkibi paale doolenna kajo vollakotšetibi. Falliba naaljila Sveittiko themmes aro EUsko ministeriako-konsilos, bi joon aaȟȟena tilsvaarime parlamenteske EU-saakengo vastibosta.

Parlamentos veerila niina, hyövylasko EU-laagavitiko alsibienna tšerto ȟluutibi (dömmi) aavel tšerto aro EU-ȟleetiba elle aro themmuno ȟleetiba. EU-laagavitika alsibi hin dikkime vaurorinkakofrestibiatta, so mienila, te ȟluutiba (dömmös) hin mostiba te tšeeres aro koni džoralide politikaano ȟleetiba, so hin koni naalide folki.

EUsko parlamentos ta ministeriako-konislos tšeerena ȟluutibi (dömmös)

Europako parlamentosko naalune ta ministeriako-konsilosko ministere rakkena froojimes alsibiatta ta joon vojuvena tšeeren neeve merknibi (starkibi) aro alsibi. Daala dui parte tšeerena tšetanes butvare gongi EU-laagenna, ta dooleske joon hyövyna aaven itdžintime, angle douva ka neevo laaga vojuvela aaves aro džoor.

Sveittiko them pherdila EU-laagi

Ka Europako parlamentos ta lengo ministeriako-konsilos hin ȟluutide (dömmite) neevo EU-laagenna, Sveittiko them ta vaure EUsko lendako themme hin mostiba te pherdaves doola. Paargong rökkula, te falliba elle tšenstakiire tšeerena bi kuttes džaanime ta angle tšerto tšuuvibi, bi paargong themmune laagi hin hyövime te paruves, jakkes te doola pherdavenas EUsko laagavitika tšuuvibi. Aro Sveittiko them fallibos hin mostiba te den alsiba, laagavitiko alsiba parlamenteske, koon tšeerena dömmös laagenna.

Falliba, tšenstakiire ta thaane dela omsorga dotta, at neeve laagenna aavena tšatšes pherdime. Sveittika dömmako beȟȟibi vaaknena douva, te laagi hin kannime.

Europako-konsilos vaaknila douva, te EU-themme kannena EUsko laagi. Ke Europako-konsilos dikkena, at Sveittiko them na kannila laagi, leen hin horttiba te draades Sveittiko them aro Europako koalitiosko dömmako beȟȟiba.