Reet folkesko velkiba
Reet/džeent folkesko velkiba hin velkiba, kai lyijengo diinibongiire, dela pengo džinta reetes politikaano saakata. Fallibos ȟluutila dotta, hinko hyövime te stelles reet folkeso velkiba aro hilo them. Reet folkesko velkibi hin vojime te stelles niina aro thaane elle rigie.
Aro Sveittiko them hin dui ȟlaagime hilo themmune folkesko velkibi, so hin khaarime themmune folkesko velkibi. Doola hin sikjakuune-diinibiako reet folkesko velkiba ta botnosko laagako reet folkesko velkiba, so vojuvena paargongi aaȟȟen falliboske phannime. Aro Sveittiko them naa tšekkar aulo stellime reet folkesko velkiba aro botnosko laagako puȟȟibosta.
Themmune reet folkesko velkibi mostulas aaven biofti. Doolesko kȟaal, bi (endo) parlamentos hin horttiba te dömmaves reet folkesko velkibiako stellibosta.
Ke parlamentos ȟluutila te joon stellena reet themmuno folkesko velkiba, doi hyövyvela bojjiaves froojime laaga, ta dauva dömmösko pherdiba hin tšerto bi endo dauva reet folkesko velkiboske. Aro douva laaga hyövyla rannes teele velkibosko puȟȟiba ta kaana reet folkesko velkibosko tiija hin tšunte. Vaures themmuno reet folkesko velkibiessa hin buut gongi itȟlaagime tšuuvibi sar hin aro parlamentarikaane velkibi tšerto naaluno merkneha lyijesko diinibosta, velkibosko trystaleatta ta lyijesko diinibosko dielesta.
Sikjikuune reet folkesko velkibi
Sikjikuuno reet folkesko velkiba na aaȟȟela phandime. Ke puȟȟibiatta sas stellime sikjikuuno folkesko velkiba, sisto dömmös aro saaki aavela tšerto aro parlamentos. Bi tenkiba doi hin, te velkiba dela ringino veijos (džaaniba) parlamentosko dömmeske.
Hou themmuno, sikjikuune folkesko velkibi
Vojiba te stellaves sikjikuune folkengo velkibi sas liino apre aro Sveittiko them bereȟ 1922, ta douva sas tšunto aro folkesko velkiba it bereȟ kaana sas apre tšerko biinenesko niekiba. Aro Sveittiko them hin stellide hou folkesko sikjikuune velkibi:
- bereȟ 1922 tšerko biibengo niekiba;
- bereȟ 1955 džervo vastesko draatibosko pariba kajo hortto vastesko rig;
- bereȟ 1957 saarengo tiljuno-dživibosta/jivibosta;
- bereȟ 1980 atomiakodžooresta;
- bereȟ 1994 EU-lendibosta;
- bereȟ 2003 euro louvesko liinibosta sar Sveittiko guruȟȟa/ louvo
Thaanavitika folkesko velkibi
Hin niina vojiba te stellaves thaanavitika ta rigiakuune stedengo folkesko velkibi. Bi doola hin alti sikjakuune velkibi.